Udostępnij artykuł, dzięki temu przeczyta go więcej osób.
Lada dzień zrobi się żółto od kwiatów chyba najbardziej znanego w strefie klimatu umiarkowanego chwastu, który ma właściwości lecznicze. Po ich przekwitnięciu pojawiają się charakterystyczne „dmuchawce”. Mniszek (łac. Taraxacum officinale) rośnie na trawnikach, nieużytkach, miedzach. Jest bardzo często nazywany błędnie „mleczem”. Nazwa ta pochodzi od białego soku, jaki wypływa z łodygi i liści rośliny po ich rozerwaniu. Jednak mniszek i mlecz botanicznie są różnymi roślinami. Mlecz jest podobny do mniszka, ale wyrasta znacznie wyższy, nawet do 1 m i niestety nie ma większych walorów leczniczych. Popularny mniszek jest traktowany jako bardzo uciążliwy chwast, ale jednocześnie bywa uprawiany jako roślina farmaceutyczna i jadalna. O mniszku pisałam już wcześniej.
Surowcami leczniczymi tej rośliny są: korzeń (łac. Radix Taraxaci), ziele (Herba Taraxaci) i kwiaty (Flos Taraxaci). Liście mają zastosowanie w dietetyce. Korzenie wykopuje się z ziemi w marcu, październiku lub listopadzie. Należy wybierać rośliny duże, aby korzenie były grubsze od ołówka. Suszy się je po umyciu i pokrojeniu w przewiewnych miejscach, w cieniu lub w pomieszczeniach zamkniętych, w temperaturze podwyższonej. Liście zrywa się przed zakwitnięciem, w kwietniu i używa świeże do wiosennych surówek. Koszyczki kwiatowe zbiera się
w kwietniu i maju bez ogonków i suszy w podwyższonej temperaturze.
Substancje lecznicze
Kwiaty zawierają:
- karotenoidy
- flawonoidy
- trójterpeny
- cukry
- śladowe ilości olejku eterycznego
Korzeń zawiera:
- laktony seskwiterpenowe
- kwasy organiczne
- węglowodany (śluzy, inulina)
- trójterpeny
- fitosterole
- pektyny
- substancje żywicowe
- związki kauczukowe
- nieznaczne ilości garbnika
- sole mineralne
- fenolokwasy
Liście zawierają:
- sole potasu
- laktony seskwiterpenowe
- triterpeny (tarakserol, taraksasterol)
- flawonoidy
- aminokwasy
- sole mineralne
Działanie
Mniszek pospolity zawiera składniki lecznicze, które mają działanie żółciopędne, przeczyszczające, moczopędne, przeciwzapalne, przeciwmiażdżycowe i zwiększające wydzielanie soku żołądkowego.
Związki zawarte w roślinie leczą i zapobiegają powstawaniu złogów szczawianowych i fosforanowych w drogach moczowych. Działają one moczopędnie, dlatego pozwalają na usuwaniu z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. Pomagają też zmniejszyć bóle w drogach moczowych. Działanie żółciopędne mniszka polega na pobudzaniu wątroby do wytwarzania żółci i ułatwianiu jej przepływu do dwunastnicy dzięki likwidacji skurczy mięśni gładkich w przewodzie pokarmowym i drogach żółciowych. Natomiast na zwiększanie wydzielania soku żołądkowego mają wpływ substancje gorzkie występujące w korzeniu rośliny. Poleca się go stosować w zaburzeniach przewodu pokarmowego takich jak brak apetytu, złe trawienie, wzdęcia. Mniszek może być stosowany w początkowych stadiach cukrzycy do obniżania poziomu cukru we krwi. Kwiaty mniszka działają podobnie jak korzenie, jednak są silniej moczopędne i są skuteczniejsze w leczeniu stanów zapalnych.
Zastosowanie
Korzenie i kwiaty mniszka stosuje się w postępującej marskości wątroby, w uszkodzeniach spowodowanych toksynami i antybiotykami,
w niedokwasocie, chorobach dróg żółciowych.
Odwar z korzeni i kwiatów mniszka
Łyżkę suszonych korzeni i kwiatów zalać dwoma szklankami letniej wody i gotować przez 5 minut. Odstawić następnie odwar w naczyniu, w którym był przygotowywany na 10-15 minut, potem przecedzić i pić w 2-3 porcjach ok. 1/2 godziny przed jedzeniem przy braku apetytu lub po jedzeniu, aby poprawić trawienie. Odwar ten można łączyć z naparem z mięty, przygotowanym z 1 łyżeczki ziela.
Sok z korzeni lub ziela mniszka
Rozdrobnić w sokowirówce 300 g świeżego ziela lub korzeni. Pić po kieliszku przed jedzeniem. Taki sok można zakonserwować dodając spirytus w proporcji 1:1 lub 2:1. Przechowywać go w ciemnych pomieszczeniach, a pić rozcieńczony w proporcji: 1 łyżeczka na 1/4 szklanki wody przed jedzeniem.
Mniszek można łączyć:
- z miętą, aby poprawić trawienie
- z liśćmi brzozy, skrzypem polnym, rdestem ptasim, aby wzmocnić działanie moczopędne
- z liśćmi borówki czernicy, z zielem rutwicy, pokrzywą, perzem, owocnią fasoli w leczeniu cukrzycy.
Mniszek w kuchni
W kuchni mniszek rosnący dziko możemy wykorzystać bardzo wcześnie na przedwiośniu. Najlepsze są te listki, które przykryjemy słomą i wybielimy. Tracą one wtedy goryczkę i są smaczniejsze. Surówka z mniszka jest bardzo popularna we Francji i Niemczech. Tam nawet wysiewa się mniszek kilka razy w roku, aby móc przygotowywać tę potrawę niemal przez cały rok. Jak przyrządzić taką surówkę? Zebrane liście trzeba najpierw starannie umyć. Następnie dodajemy do nich sos vinaigrette, jeśli chcemy ją przyrządzić w wersji francuskiej lub – śmietanę, jak to przyprawiają Niemcy. W wersji niemieckiej smakuje podobnie jak sałata majowa lub krucha, ma tylko nieco więcej goryczki. Jest jednak sposób na usunięcie tej goryczki – moczenie w słonej wodzie.
Liście mniszka można dodawać jako składnik do różnych wiosennych surówek albo jeść na gorąco jak szpinak.
Mniszek w kosmetyce
W kosmetyce mniszek stosowany jest w preparatach oczyszczających suchą lub starzejącą się skórę.
Uwaga!!!
Mniszka lekarskiego nie powinny używać kobiety w ciąży i karmiące, a także dzieci do 7 roku życia. Powinny go też unikać osoby z niedrożnością dróg żółciowych, wrzodami żołądka i cierpiące na łuszczycę.
Mniszek jest powszechnie występującym chwastem, który ma właściwości lecznicze. Ze względów odżywczych i leczniczych powinien on być też częściej wykorzystywanym w naszych kuchniach. Szkoda wręcz, że nie wykorzystujemy wszystkich walorów, tak popularnej rośliny.
Kliknij poniżej "Lubię to", dzięki temu będziesz informowany o nowościach na blogu.
Udostępnij artykuł, dzięki temu przeczyta go więcej osób.